ANG KANDING NGA SI ZEBRA ni Dulce Maria V. Deriada

[Gikan sa editor: Sini nga bulan sang Hunyo, pagahatagan sang lugar sang Tambubo Hiligaynon ang mga ulihing-tubo nga manunulat sang Bisayas Nakatungdan.]

ANG KANDING NGA SI ZEBRA

Ni Dulce Maria V. Deriada

           

Sa isa ka uma sa bulubakulodnon nga banwa sang Santiago, may isa ka puti nga kanding nga si Potpot. Sang sya diutay pa, nagadaridi ini kon maglakat. Sang sya nagadako, nag-amat- amat pakita ang itom nga linyalinya sa iya maputi nga balahibo. Si Andres, ang walo ka tuig nga bata ni Mister kag Misis Canto nga tag-iya sang uma, nalingaw gid sa samay nga itom sang kanding. Bangod sini, indi na Potpot kundi Zebra ang iya tawag sa nagadaridi nga kanding nga may linya- linya nga itom. Amo naman ini ang tawag sang mga sapat sa uma kay Potpot.

Makahalam-ot katama sa mga sapat sang mga Canto ang nagadaridi nga kanding. Apang labi nga makahalam-otan pa gid sang ila makita ang kanding nga indi lang daw matumba kon maglakat. May ara pa sang samay nga itom sa iya puti nga balahibo.  Tuman gid ang sunlog sang mga kanding kay Zebra.

“Sa diin naghalin ang pagkalaw-ay nga sapat nga ina?” pusnga ni Maoy, ang pinakatigulang kag pinakaalabuton sa mga kanding. “Ano ayhan ang ginkaon sang iya nanay sang ara sya sa iya tyan? Lukos kag puti nga kalamay?”

 “Ay, sa pagkalaw-ay gid!” sugpon sang palahikay nga si Purang nga maluyagon magpa-tahom sa iya kaugalingon.

 “Mee! Mee!” singgit sang tanan nga kanding.

“Law-ay si Zebra! Oink! Oink!” ugok ni Budak nga baboy.

“Oink! Oink” ugok sang tanan nga baboy.

“Law-ay si Zebra! Maaa! Maaa!” hugyaw ni Momo nga baka.

“Maaa! Maaa!” hugyaw sang tanan nga baka.

Si Clang lang nga munga ang wala nag-upod sa pagsunlog sa makaluluoy nga kanding. Nanamian ang munga kay Zebra kay tuman gid ini ka matinahuron sa iya. Kon si Clang nagapangita sang lago, si Zebra ang nagaupod sa iya mga piso.

Si Zebra palangga kaayo sang iya iloy kag amay.

“Malaw-ay bala ako?” pamangkot  ni Zebra sa iya mga ginikanan.

“Syempre indi, anak,” ang masunson nila nga sabat.

“Ang imo samay nagapahibalo nga ikaw pinasahi,” siling sang iloy kag amay.

Palangga man si Zebra ni Andres. Sya ang nagapakaon sa kanding kon aga. Pagkatapos niya ini ilakatlakat sa talamnan, dal-on nya ini dayon sa bubon kag paliguan. Indi si Zebra katulad sa iban nga kanding nga nahadlok sa tubi. Maluyagon ini maligo kag nanamian gid sya kon gina-bubble bath ini ni Andres gamit ang lemon shampoo sang iya iloy.  Manami gid ang piyongpiyong sang kanding samtang ginabasyahan ini ni Andres. Indi makaantos ang iban nga mga kanding magtan-aw sa iya. “Mee! Mee!” ila singgit.

Nag-abot ang tig-ilinit kag malapit naman ang pyesta sa Santiago. Matagtuig, ang gina-kalangkagan sang tanan amo ang paindis-indis sang mga sapat gikan sa nagkalainlain nga mga uma sang banwa. Sang nagligad nga tuig, ang paindis-indis amo ang padasigdasig kaon sang hilamon. Ang nagdaog amo si Kurdapya, ang baka sa uma sang mga Enrique. Wala pa gid sing nadaogan ang uma sang mga Canto sa mga paindis-indis nga ini.

Subong nga tuig, ang paindis-indis amo sa pinakamadasig magdalagan nga kanding. May kakunyag nga namati si Andres sa iya amay sang ini nagsiling nga luyag sang mga nagadumala sang paindis-indis nga dapat may masakay sa kanding tubtob sa kataposan agod ilawag ini nga nagdaog. Labaw nga nakunyag pa gid si Andres sang ginsilingan sya sang iya amay nga sila ni Zebra ang magapasakop sa palumba.

“Pat-od ka, ‘Tay, nga gusto mo kami ni Zebra magpasakop?” pamangkot ni Andres.

“Huo, anak. Nagapati ako kay Zebra. Bisan nagadaridi man sya gihapon kon maglakat kon kaisa, bataon sya kag nagdako nga makusog.”

Sang naglibot na sa mga sapat ang balita nga si Zebra amo ang magapasakop para sa uma sang mga Canto, nagwakal naman sila.

“Ay, sus, indi gani kalakat maayo ang malaw-ay nga kanding nga ina, madalagan pa abi,” hikay nila. “Indi gid kita sini magdaog.”

Ang malipayon lang gid amo si Clang kag ang iloy kag amay ni Zebra. Bisan si Zebra ginkulbaan.

“Ano abi kon indi ako magdaog?” pamangkot niya sa iya mga ginikanan.

“Indi importante kon magdaog ka ukon indi,” sabat nila sa bata. “Ang importante, nag-tinguha ka.”

Aga pa nagbadlak ang adlaw sa pyesta sang Santiago. Aga man nagbugtaw si Andres kag si Zebra. Ginpakaon ni Andres ang kanding kag ginpaliguan. Pagkatapos, naglakat na sila sa duog sang paindis-indis. Pag-abot nila, didto na ang mga kanding kag ang mga bata nga masakay sa ila. Tanan nga tag-iya sang mga uma sa banwa didto man. Didto man ang mga sapat sang mga Canto kag madamo pa gid nga mga sapat nga nagapalibot sa dalaganan sang mga kanding. 

Nagsugod na ang palumba. Naglupok ang rebentador, pabutyag nga madalagan na ang mga kanding. Nagginahod ang mga sapat.

Malapit pa lang nga dalagan halin sa starting line, natipalo si Zebra. Daw mamaoy ang mga sapat sang mga Canto sa ila nakita.

“Sige lang, Zebra,” siling ni Andres sa kanding samtang ginhugot pa gid ang kapot sini sa iya sungay.

Kapila pa gid ka beses nga daw matumba si Zebra samtang nagadalagan ini. Daw madulaan na sya sing gana nga tapuson ang palumba.

“Indi ka magkahadlok, Zebra,” hutik ni Andres sa iya. “Ari lang ako sa likod mo.” Ginbuy-an sang bata ang sungay sang kanding kag ginhakos sini ang iya liog. Sang nabatian ni Zebra ang hutik sang bata, may nabatyagan sya nga lain nga kakusog sa panglawason sini. Kag wala untat ini nga nagdalagan kag nagdalagan. Sa hinali lang, malapit na niya malambot si Dagul, ang naga-panguna nga kanding sa palumba.

Daw indi magpati ang mga sapat sang mga Canto sa ila nakita. Ang mga tawo nagsiling nga indi lang ang kanding katulad sang itsura sang zebra apang ang kadasig sini nakuha man niya.

“Maayo, Zebra!” singgit ni Andres sa kanding. “Da best ka gid!” Ginhugot niya pa gid ang kupo sa liog sang kanding kag ginlubong ang iya ilong sa likod sang ulo sini.

 Sa pamatyag ni Zebra, tuman gid ang iya kakusog kag kadasig magdalagan. Sya ang pinakakusog kag pinakadasig nga kanding sa bilog nga Santiago kag sa bilog nga kalibotan. Natingala ang iban nga mga kanding kag ang mga nagasakay sa ila kon ano ang natabo kay Zebra.

            Sa hinali, nagsinggit ang isa sa mga nagasakay sa kanding: “Kahibalo ako kon ngaa madasig na magdalagan si Zebra. Sang ginakaptan pa lang ni Andres ang iya sungay, mahinay ini magdalagan. Nakita ko sya nga ginhakos ni Andres kag ginlubong ang iya ilong sa likod sang ulo ni Zebra. Pagkatapos sini, madasig na sya magdalagan.”

            Sang nabatian ini sang mga bata nga nagasakay sa kanding, ginkup-an nila tanan ang liog sang ila ginasakyan kag ginlubong ang ila ilong sa ulohan sini. Apang wala nagdalagan sing madasig ang mga kanding kay hinali nga ginbuy-an sila sang mga nagasakay sa ila likod. Indi sila makaantos sa baho sang ila kanding.

            “Grabe!” singgit sang isa ka bata. “Daw pan-os nga keso!”

“Kabaho gid!” singgit pa gid sang isa. “Daw pan-os nga gatas!”

Samtang nagakinagamo ang mga bata kag ang ila mga kanding, naunahan ni Zebra si Dagul. Ang bata nga nagasakay sini luyag na manaog kay naglain ang iya pamatyag pagkatapos niya ginhakos sing tuman si Dagul.

Sang gab-i nga ina, malipayon ang mga sapat sa uma sang mga Canto sa pag-saulog sang kadalag-an ni Zebra. Labi gid nga malipayon si Clang kag ang iloy kag amay ni Zebra.  Indi man gihapon makapati ang mga sapat nga nagdaog ang kanding sa palumba. Apang sa baylo sang paghikay, pulos pagdayaw ang nabatian ni Zebra halin sa mga sapat.

“Pasensya na, Zebra,” siling ni Maoy kag ni Purang.

“Mee! Mee! Mee!” sugpon sang mga kanding.

“Pinasahi ka man gid, Zebra,” siling ni Budak.

“Oink! Oink! Oink!” sugpon sang mga baboy.

“Da best ka gid, Zebra nga kanding,”siling ni Momo.

“Maaa! Maaa! Maaa!” sugpon sang mga baka.

Kag napuno sang tingog sang mga sapat ang mainit nga kagab-ihon sa isa ka uma sa bulubakulodnon nga banwa sang Santiago. Apang subong, mga tingog ini sang kalipay kag bugal para sa nagadaridi kag may samay nga kanding nga ang ngalan Zebra.

 *Una nga nabalhag ang ini nga sugilanon sa Magsugilanonay Kita, tinipon nga mga malip-ot nga sugilanon para sa mga bata, nga ginbalhag sang Hubon Manunulat.